Gorsze samopoczucie, niechęć do aktywności, spotykania innych ludzi czy apatia lub bezsenność – kiedy zdrowie psychiczne zostaje zachwiane, niezbędna jest wizyta u specjalisty. Psychiatra, psycholog czy psychoterapeuta: do jakiego specjalisty się udać? Sprawdź, jakie kompetencje ma każdy z nich i z jakim problemem można się do nich zwrócić.
Psycholog a psychiatra: różnice
Psycholog i psychiatra to różniące się między sobą specjalizacje, chociaż obydwie związane są ze zdrowiem psychicznym. Odróżniają je jednak kompetencje oraz zakres możliwości pomocy Pacjentowi.
Mówiąc w bardzo dużym skrócie, psychiatra to lekarz, który wypisuje leki, zwolnienia oraz (w razie konieczności) kieruje do szpitala psychiatrycznego, psycholog zaś bada zaś zdolności poznawcze i kompetencje społeczne Pacjenta i udziela wsparcia, decyduje też o doborze odpowiedniej formy terapii, która ma na celu poprawienie stanu emocjonalnego i funkcjonowania chorego, a prowadzona jest przez psychoterapeutę pracującego w danym nurcie. Jak dokładnie to wygląda?
Kompetencje: psycholog a psychiatra
Psychologiem można zostać, kończąc 5-letnie studia z tytułem magistra. Każdy absolwent wybiera specjalizację – psychologię sportu, kliniczną, społeczną, czy marketingową – to oznacza, że nie każda specjalizacja zakłada udzielanie pomocy psychologicznej. Diagnozę psychologiczną może przeprowadzić jedynie psycholog z doświadczeniem klinicznym. Zazwyczaj zajmuje się on:
- badaniem inteligencji;
- przeprowadzaniem różnych testów (np. charakteru lub wspomnianej inteligencji);
- oceną osobowości oraz funkcji poznawczych;
- wydawaniem opinii (np. o dysleksji);
- udzielaniem pomocy psychologicznej (np. w przypadku trudności w radzeniu sobie ze stresem, relacjami).
Psycholog nie może wypisywać leków ani zwolnień lekarskich.
Psychiatra jest natomiast lekarzem – ukończył studia medyczne i specjalizację z psychiatrii. Daje mu to uprawnienia do wypisywania recept oraz wystawiania zwolnień, a także skierowań do szpitala i na oddziały odwykowe.
Kiedy wizyta u psychiatry, a kiedy u psychologa?
Do psychiatry należy zgłosić się niezwłocznie, jeśli pojawi się choćby jeden z wymienionych objawów:
- utrata kontaktu z rzeczywistością;
- myśli samobójcze;
- okaleczanie się;
- chęć zrobienia krzywdy komuś innemu (także agresja),nasilona apatia – m.in. niewychodzenie z domu, niewstawanie z łóżka, odmawianie jedzenia).
Do psychiatry może także skierować Pacjenta psycholog lub psychoterapeuta, jeśli uznają, że leki mogą poprawić stan chorego, ułatwić mu funkcjonowanie i uporanie się z problemami. Psychiatra może także zalecić Pacjentowi psychoterapię, która będzie formą leczenia. Niektórzy psychiatrzy mają uprawnienia do prowadzenia psychoterapii (jeśli ukończyli dodatkowe szkolenia).
Psycholog kliniczny udziela wsparcia psychologicznego i prowadzi konsultacje. Jeśli ukończył specjalne szkolenie, może przeprowadzać także interwencje kryzysowe, diagnostykę neuropsychologiczną, poradnictwo seksuologiczne. Warto do niego iść, gdy nie wiemy dokładnie, z czym mamy do czynienia, czujemy jednak dyskomfort i pogorszenie warunków codziennego życia lub doświadczamy problemów w relacjach społecznych.
Czym się różni psycholog od psychoterapeuty?
Psychoterapię prowadzi osoba, która ukończyła kilkuletnie szkolenie psychoterautyczne w wybranym nurcie.
Psychoterapeuta nie musi być psychologiem – jest to specjalista, który ukończył studia wyższe, zazwyczaj humanistyczne (m.in. psychologia, pedagogika, medycyna) i szkołę psychoteraputyczną. Musi ukończyć własną psychoterapię oraz podlegać stałej superwizji, czyli kontroli innego, bardziej doświadczonego specjalisty.
Może być prowadzona w różnych nurtach psychoterapeutycznych: poznawczo-behawioralnym, systemowym, psychodynamicznym, psychoanalitycznym, humanistycznym. Każdy z nich jest inny i każdy reprezentuje inne podejście do Pacjenta. Przed wybraniem terapeuty warto upewnić się, że realizowane przez niego założenia są zgodne z naszymi oczekiwaniami.
Kto powinien iść do psychoterapeuty, a kto do psychologa?
Psycholog jest na ogół pierwszym wyborem dorosłych, dzieci i młodzieży, którzy zmagają się z różnymi problemami: traktowany jest on często jako rodzaj „lekarza pierwszego kontaktu” w przypadku trudności natury psychologicznej. Jeśli problemy wykraczają poza kompetencje psychologa, kieruje on Pacjentów dalej, do odpowiednich specjalistów (w tym psychiatry) bądź proponuje skorzystanie z usług psychoterapeuty.
Z psychoterapii warto skorzystać m.in. w przypadku występowania zaburzeń psychicznych, zaburzeń odżywiania, występowania lęków, ataków paniki, uzależnienia, wchodzenia w toksyczne relacje, występowania wybuchów złości, apatii, problemów w relacjach z otoczeniem, a także w przypadku wielu innych problemów – np. relacji dziecko-rodzic, występowania problemów małżeńskich (psychoterapia dla par), czy problemów w szkole.
Psychoterapia ma na celu poprawienie komfortu psychicznego Pacjenta, ma pomóc mu zrozumieć i uporać się z emocjami, a także nauczyć kontroli nad nimi. Często jest określana jako proces, który ma usunąć cierpienie Pacjenta, które wynika właśnie z przeżywanych emocji.
Jeśli jednak nie mamy pewności, jaki nurt psychoterapii wybrać, na początek warto umówić wizytę u psychologa.
Psycholog, psychoterapeuta czy psychiatra? Podsumowanie
Nadal nie masz pewności, do kogo udać się po pomoc? Przeczytaj na skróty, czym zajmuje się każdy ze specjalistów:
- Jeśli szukasz diagnozy lub jednorazowej porady – wybierz się do psychologa.
- Jeśli potrzebujesz leczenia farmakologicznego albo zwolnienia bądź podejrzewasz u siebie poważną chorobę psychiczną – pomoże psychiatra.
- Jeśli chcesz z kimś porozmawiać o swoich problemach i poszukać rozwiązania – wybierz się do psychoterapeuty.
Jeśli w Twoim życiu wydarzyło się coś bardzo trudnego i nagłego i chcesz o tym porozmawiać, to pomocny będzie psycholog interwent kryzysowy.
Poniżej przedstawiamy podstawowe różnice między psychologiem, psychiatrą a psychoterapeutą w formie przystępnej grafiki.
Źródło: https://mindhealth.pl/