Gdy o poranku chwiejnym krokiem opuszczamy sypialnię, wyraz twarzy wielu z nas zdaje się, w ślad za agentem Cooperem, mówić otoczeniu: “I only have time for coffee”. Po obiedzie – bez małej czarnej często nie wyobrażamy sobie powrotu za biurko. Dlaczego? Odpowiedzi należy szukać w naturalnym rytmie funkcjonowania organizmu człowieka. To on podpowie nam, kiedy najlepiej pić kawę, czy pić kawę przed czy po posiłku, oraz – czy kawa rano i wieczorem to dobry pomysł?
Jak działa kofeina?
To, jak działa kofeina, związane jest z naturalnym mechanizmem pracy mózgu i wykrywaniem zmęczenia. Produktem ubocznym wysokiej aktywności neuronów w mózgu od chwili przebudzenia jest adenozyna. Jej poziom monitorują specjalne receptory w układzie nerwowym – jeśli jest za wysoki, mózg spowalnia aktywność nerwową, a my czujemy się zmęczeni. Budowa cząsteczek kofeiny jest zbliżona do adenozyny, co pozwala kofeinie wiązać się z receptorami adenozyny, blokując je przed wykrywaniem poziomu właściwej substancji przez układ nerwowy.
Drugim obliczem działania kofeiny jest ingerencja w poziom kortyzolu. O poranku w krwi występuje największe stężenie tego hormonu, który odpowiada za zwiększenie stężenia glukozy we krwi, szczególnie podczas aktywności fizycznej i stresu. Dzięki temu rano otrzymujemy naturalny zastrzyk energii. Rytm ten może zostać “zaburzony” przez dostarczenie organizmowi innego źródła pobudzenia – na przykład w postaci kawy. Wtedy produkcja kortyzolu zostaje ograniczona, a organizm nie generuje samodzielnie rano tyle energii, ile powinien.
Kawa a pora dnia – kiedy najlepiej pić kawę? W jakich godzinach?
Znamy już mechanizm działania kofeiny, pora na… porę! O jakiej porze dnia najlepiej pić kawę? Jak pisaliśmy wyżej – kawa rano może zaburzać naturalny rytm produkcji kortyzolu. Jeśli chcemy tego uniknąć, powinniśmy dopasować się do pracy naszego organizmu. Najwyższy poziom kortyzolu występuje w organizmie według różnych źródeł ok. 8:00 rano lub około 30-45 min po przebudzeniu, a później zaczyna spadać. Wobec tego, pierwszą poranną kawę powinniśmy wypijać nie wcześniej niż 2 godziny po przebudzeniu, między 9:00 a 11:30. Dla osób, które przyzwyczaiły już organizm do wypijania pierwszej kawy zaraz po wstaniu z łóżka, w pierwszych dniach może być to trudne. Jednak z czasem skutki picia kawy o odpowiedniej porze mogą znacznie wydłużyć czas wysokiej koncentracji w pierwszej części dnia, warto więc przyzwyczaić się do nowego rytmu.
W drugiej części dnia, mechanizmem, który powoduje poczucie zmęczenia, będzie wysoki poziom adenozyny. Wspomnieliśmy już czym jest adenozyna i kiedy jest wytwarzana, ale co z regulowaniem jej poziomu? Adenozyna jest naturalnie usuwana z organizmu podczas snu. Dlatego by wzmocnić działanie kawy, możemy skorzystać z tzw. coffee nap – drzemki kofeinowej. Drzemka o odpowiedniej długości pozwala zwiększyć dostępność receptorów dla kofeiny w mózgu. To idealny sposób na efektywne pobudzenie, np. po obiedzie. Należy jednak być ostrożnym z piciem kawy zbyt późno – kawa wieczorem może nienaturalnie opóźnić moment, w którym poczujemy się senni, a to na dłuższą metę może negatywnie wpłynąć na rytm snu, powodując ciągłe zmęczenie w ciągu dnia. Nie ma jednej, granicznej godziny właściwej dla wszystkich – to bardzo indywidualna kwestia, zależna od podatności na działanie kofeiny.
Kawa a jedzenie – kawa przed czy po posiłku? Czy można pić ją na czczo?
Kawa wypijana bezpośrednio przed, w trakcie lub bezpośrednio po posiłku może mieć negatywny wpływ na wchłanianie niektórych składników odżywczych z pożywienia. Dlatego zaleca się zachowanie ok. 1 godziny odstępu pomiędzy posiłkiem a kawą. A co z piciem kawy na czczo?
Nie ma jednoznacznych badań potwierdzających szkodliwość kawy wypijanej na czczo – wiele zależy od naszego organizmu i rodzaju wypijanej kawy. Jeśli odczuwamy negatywne skutki wypijania kawy przed pierwszym posiłkiem, najlepiej wtedy wstrzymać się z jej wypiciem do ok. 1 godziny po śniadaniu.
Kawa w Twoim rytmie
Są pewne wskazania, które wyznaczają sugerowane pory i okoliczności picia kawy, ale wciąż najwięcej zależy od nas. Rytm pracy organizmu to indywidualna kwestia – dobrze jest wsłuchać się we własne ciało i ze wszystkim – również z piciem kawy – postępować w zgodzie z nim. Jeśli nie masz pewności, co będzie dla Ciebie najwłaściwsze, i nadal nie wiesz, kiedy najlepiej pić kawę, śmiało skonsultuj się z dietetykiem lub lekarzem. Tak, by picie kawy sprawiało Ci jak najwięcej przyjemności, i nie odbywało się kosztem zdrowia!
Źródło: https://www.coffeedesk.pl/